پنج مولفه‌ی شکل‌دهنده‌ی گذار

بهروز خلیق
۵ فروردین ۱۴۰۲

آقای بهروز خلیق در سخنرانی خود به پنج مولفه‌ی شکل‌دهنده‌ی گذار می‌پردازد.
1. موقعیت بحرانی حکومت جمهوری اسلامی: حکومت در حال حاضر با بحران‌های متعددی از جمله اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی،‌ زیست‌محیطی و همچنین بحران عدم مشروعیت و ناکارآمدی مواجه است. ولی توانسته به اتکا به ارگان‌های نظامی و امنیت و پایگاه محدود اجتماعی به سلطه ادامه دهند. بنابراین جنبش باید سیاست‌هایی را پیش برد که موجب شکاف در بدنه حکومت شود.
2. بحران اقتصادی: پژوهش هاگارد و هافمن در مورد ۲۷ گذار دموکراتیک نشان می‌دهد که ۲۳ مورد از آنها دچار بحران اقتصادی بوده‌اند. این بحران پاشنه آشیل حکومت است.
3. بسیج سیاسی و سازمان‌دهی: حضور گسترده مردم و تداوم آن باعث شد که توازن قدرت به نفع مردم تغییر کند. گرچه جنبش نتوانست به موقعیت انقلابی برسد، ولی حکومت نتوانست جنبش را خاموش کند و جنبش همچنان به شکل‌های مختلف به مبارزه خود ادامه می‌دهد. هر چه بیشتر مردم به جنبش بپیوندند٬ توازن بیشتر به نفع جنبش تغییر خواهد یافت و حکومت ناچار به عقب‌نشینی شده و شرایط گذار از جمهوری اسلامی فراهم می‌شود.
4. رهبری سیاسی: جوانان در این جنبش جوانان در خیابان‌ها اعتراضات را مدیریت کردند، ولی برای گذار دموکراتیک و شکل‌گیری دولت موقت نیاز به رهبری سیاسی داریم وگرنه ممکن است جریانات سازمان‌یافته نظامی یا اقتدارگرا به صحنه وارد شده و جنبش را به نفع خود مصادره کنند.
5. فشار بین‌المللی: گرچه این نمی‌تواند نقش اصلی را بر عهده گیرد، ولی به عنوان عامل فرعی در کنار عوامل داخلی می‌تواند موثر باشد. جمهوری اسلامی مدت‌هاست تحت فشار بین‌المللی است و این جنبش باعث افزایش این فشار شده است.